گروه ۲۲۹، یکی دیگر از ۵ گروه‌ منتخب پروژه جهانی ال‌جی چلنجر امسال، که در رشته مهندسی پلیمر (مقطع کارشناسی ارشد) در دانشگاه امیرکبیر تهران به تحصیل مشغول هستند با موضوع جذاب بازیافت لوازم الکترونیک به سفر تحقیقاتی خود در کشور هلند پرداختند.

گزارش یازدهمین روز از سفر این تیم را در ادامه بخوانید.

یازدهمین روز سفر (۲۹ نوامبر): بازدید از شرکت  Weee Nederland Company

در ابتدای جلسه، شرح مختصری از ایده گروه خودمان و پیشینه مسابقه ال‌جی چلنجر دادیم و سپس صحبتمان با مقایسه‌ای از سیستم تفکیک از مبدا زباله‌های الکترونیکی در ایران و هلند شروع شد.

در واقع در کشور هلند دو شرکت بزرگ جهت جمع‌آوری این زباله‌ها وجود دارد: شرکت weeenl  و شرکت weee recycle

آقای مارک وندرز نیز شروع به توضیح درباره کمپانی خودشان کردند و به عنوان مقدمه درباره چهارچوب کاری قانونی که در واقع یک قانون برای شرکت های اروپایی است شرح دادند.

برای جمع‌آوری زباله، باید یکسری شرح وظایف و قوانین وجود داشته باشد، زیرا از مرحله جمع‌آوری تا مرحله بازیافت زنجیره بسیار بلندی است و یک کمپانی به تنهایی توانایی انجام همه کارها را ندارد. در واقع بین مشتری تا شرکت‌های بزرگی مثل Umicore که کار پالایش فلزات را انجام می‌دهند، یک زنجیره بزرگ است و تعداد بسیار زیادی کمپانی با هم همکاری می‌کنند تا بتوانند از مرحله جمع‌آوری تا مرحله بازیافت را پیش ببرند.

در ادامه گفتگو یک ارائه‌ای درباره یک کمپانی در کشور غنا دادند، زیرا چند سال پیش راهکاری را برای کاهش استفاده مجدد از وسایل الکترونیکی را در پیش گرفتند.

ابتدای زنجیره تولیدکننده‌ها قرار دارند که نشان می‌دهد چقدر محصول تولید می‌کنند و بابت محصولی که تولید می‌کنند، به چه میزان مسئولیتش را قبول می‌کنند.

در اروپا این مسئله که تولیدکننده‌ها مسئولیت زباله‌های خود را به عهده بگیرند بسیار جدی است. در تمام وسایل الکترونیکی که در اروپا تولید میشود، آرمی زده می‌شود که از همان شرکت‌های weee director ها نشئت می‌گیرد و نشان دهنده این است که وقتی عمر وسایل الکترونیکی شما تمام شد، نباید آنرا به سطل آشغال معمولی بیاندازید که با وسایل دیگر قاطی شود زیرا باعث ایجاد مواد سمی می‌شود و علاوه بر آن مواد خامی که می‌توانند دوباره مورد استفاده قرار گیرند، به هدر نروند. حتی در دستورالعمل دستگاه‌های الکترونیکی نیز معنی این آرم نوشته شده است.

شهرداری نیز جزو همان director های weee است که یکسری مراکز جمع‌آوری را در شهر قرار می دهد که مردم بتوانند برای تحویل زباله خود به آنجا مراجعه کنند.

این کارهای شهرداری زیر مجموعه ی Environmental treat است، یعنی کارهایی که برای بهیود محیط زیست انجام میگیرد. در واقع احداث مراکز جمع آوری و وجود سطل‌های جداگانه برای اجرای طرح تفکیک از مبدا است که بعد از آن توسط کانتینرهای جداگانه (مخصوص پلاستیک و الکترونیک و …) به کمپانی‌هایی همچون weee nl انتقال می‌یابد. در این کمپانی نیز تفکیک به صورت جزئی‌تر صورت می‌گیرد (دسته‌بندی موبایل و تبلت و …).  در مرحله بعد این زباله تفکیک شده به کمپانی‌هایی مثل Holland Recycling انتقال داده می‌شود تا کار تعمیر یا dismantling بردهای الکترونیکی روی آنها انجام گیرد و در مرحله آخر به شرکت‌هایی مثل Umicore داده شود.

تنها راه رسیدن به زباله الکترونیکی این است که تولید کنندگان طی یک قرارداد از ما بخواهند که زباله هایشان را جمع آوری کنیم و محصولاتشان را به ما بدهند، در غیر این صورت اگر یک شهروند بخواهد به صورت انفرادی بخواهد زباله اش را به metal scrap dealer ها بدهد، دسترسی ما به آن ها مقدور نخواهد بود.

شهرداری اولین گزینه برای جمع آوری محسوب میشود. دومین گزینه خرده‌فروشان هستند که شامل فروشگاه‌هایی مثل media market یا حتی مغازه‌های فروش و تعمیر وسایل الکترونیکی هستند که از مراحل اولیه جمع‌آوری محسوب می‌شوند. Media market با رقیب weeenl یعنی weee recycle قرارداد دارد.

شرکت  weee nl ایده‌ای نوین برای جمع‌آوری زباله الکترونیکی دارد که از آن به weeelectric  یاد می‌شود. در این ایده به جای آنکه از سطل‌های جمع آوری استفاده شود، از سیستم پستی استفاده شود. به این طریق که طی قراردادی با شرکت پست، هنگامی که هر فرد بسته پستی خود را دریافت می‌کند، زباله الکترونیکی کوچک خود (حدود 50سانتی متر) را به پست تحویل دهد. این خدمت برای فرد به صورت مجانی خواهد بود. در انتها این زباله‌ها به شرکت weeenl  انتقال یابد. این طرح پستی باعث می‌شود تا زباله‌های الکترونیکی کوچک با زباله معمولی قاطی نشود.

در حال حاضر این طرح به صورت پایلوت در شهرهایی نزدیک روتردام و آمستردام  حال انجام است و تا به الان توانسته‌اند حدود 2تا 3 هزار کیلوگرم جمع‌آوری کرده‌اند، و امید دارند تا سال 2020 پیشرفت خوبی در آن ایجاد شود.

امتیاز رقابتی این شرکت نسبت به weee recycle سرعت عمل در گرفتن زباله‌های جمع‌آوری شده در کانتینرهای شهرداری است (1روز در مقابل 3 روز) و علاوه برآن این شرکت بیشتر بر روی جمع آوری از مردم و آموزش و فرهنگ سازی نسل جدید تمرکز دارد، از این جهت با آموزش نوجوانان سنین 10 تا 12 سال، این پیام نه تنها به خانواده آنها منتقل می‌شود بلکه به نسل بعد هم انتقال می‌یابد. بنابراین، با تاثیرگذاری و آموزش یک نسل در واقع سه نسل تاثیر می‌پذیرد.

برای فرهنگ‌سازی و آموزش به بچه‌ها ابتدا باید راجع به اهمیت محیط زیست صحبت شود. بهتر است با مسائلی شروع کرد که هیجان انگیز باشد، یعنی همانند کاری که در کمپانی Holland recycling انجام گرفت، از آموزش dismantling به آنها شروع کنیم و با دادن تجهیزاتی همچون دستکش و عینک طی اجرای یک مسابقه آنها را به وجد بیاوریم و به مسئله بازیافت علاقه‌مند بسازیم.

با شروع کار مشخص می‌شود که ما فقط در حد یک ایده نیستم و در این حوزه حرفی برای گفتن داریم. در این جهت نیز کمپانی‌های در کشور هلند نیز حاضر به همکاری با ما خواهند بود.